Jak dbać o zdrowie psychiczne i zachować równowagę w życiu?
Co roku w październiku obchodzony jest Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego. Paradoksalnie wielu z nas słysząc ten termin myśli raczej o zaburzeniach i chorobach, a nie o zdrowiu i dbaniu o nie na co dzień. Tymczasem warto, szczególnie w obliczu doświadczeń związanych z pandemią, kiedy wiele osób czuje się niepewnie w obecnej sytuacji, zatroszczyć się o własne dobre samopoczucie i zdrowie nie tylko fizyczne. Jak dbać o zdrowie psychiczne i zachować życiową równowagę?
Celem Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, inicjatywy zapoczątkowanej m.in. przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jest budowanie świadomości społecznej na temat zagadnień zdrowia psychicznego oraz popularyzacja działań wspierających dobrostan psychiczny. WHO definiuje zdrowie psychiczne jako stan składający się z trzech czynników: optymalna kondycja zdrowotna, poczucie komfortu psychicznego oraz utrzymywanie prawidłowych relacji społecznych. Eksperci podkreślają, że brak rozpoznanej choroby psychicznej wcale nie musi oznaczać zdrowia psychicznego. Mówiąc o zdrowiu psychicznym ważnym kryterium jest poczucie zadowolenia z życia, a nie tylko brak choroby.
Zagrożenia dla zdrowia psychicznego
Ostatni gwałtowny wzrost zakażeń koronawirusem oraz związane z tym restrykcje i obostrzenia sprawiają, że podobnie jak w pierwszych miesiącach pandemii, wiele osób ponownie odczuwa trudne emocje takie jak niepokój, lęk, frustracja czy złość. W takich sytuacjach łatwiej nam stracić kontrolę nad swoim zachowaniem i coraz trudniej racjonalnie podejmować codzienne decyzje, gubiąc się w tym co dla nas ważne. Dodatkowo praca zdalna bądź hybrydowa może powodować poczucie osamotnienia i braku stabilizacji. To wszystko często odbija się na naszej diecie i powoduje, że zapominamy o tym, by dbać o siebie, czyli jeść zdrowo i być aktywnym fizycznie.
„Obecna sytuacja i związany z nią coraz większy stres, a do tego ogólnie szybkie tempo życia i brak czasu na odpoczynek, przekładają się na wzrost zaburzeń w sferze emocjonalnej i psychicznej wśród Polaków. Objawy np. depresji i nerwicy stają się coraz bardziej powszechne i występują u coraz młodszych osób. Dlatego tak bardzo rośnie znaczenie dbania o własne samopoczucie i zdrowie psychiczne. Człowiek w dobrostanie psychicznym dużo łatwiej radzi sobie z trudnymi sytuacjami, z ograniczeniami zewnętrznymi i ma większą motywację do samorozwoju. Dobra kondycja psychiczna, równowaga emocjonalna skutkuje lepszym funkcjonowaniem na co dzień i pozwala pełniej angażować się w życie rodzinne, zawodowe i wszelkie aktywności społeczne.” – mówi psycholog dr Lilia Suchocka z Katedry Psychologii UJK Kielce, ekspert kampanii Słodka Równowaga.
Równowaga kluczem do zdrowia
Każdy czasami doświadcza poczucia smutku, zmęczenia, rozdrażnienia, niepokoju czy lęku. Jeżeli uczucia te nie są bardzo nasilone i nie powodują istotnej dezorganizacji naszego życia, jeśli towarzyszą jakiejś większej zmianie w życiu, są naturalną reakcją naszego organizmu. Nie należy ich jednak lekceważyć, dobrze jest potraktować je jako sygnał z naszego organizmu, że należy o siebie zadbać. Jak to zrobić? Kluczem do sukcesu może okazać się słowo RÓWNOWAGA. Jest ona bardzo potrzebna praktycznie we wszystkich obszarach życia, zarówno w sferze zawodowej, osobistej, jak i społecznej.
Zdrowiu psychicznemu zdecydowanie sprzyja zdrowie fizyczne. Powszechnie wiadomo, że sposób odżywiania ma ogromny wpływ na organizm człowieka. Moda na „zdrowe odżywianie” kojarzy nam się ze wspaniałą sylwetką, umięśnionym ciałem, zdrową skórą. Ale przecież jedzenie wpływa nie tylko na ciało, ale też na nasz układ nerwowy. Wspomagają go produkty bogate w witaminy z grupy B (drób, orzechy, szpinak, warzywa strączkowe), a także kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 (ryby i oleje roślinne).
Dbając o zdrowie fizyczne należy jednak pamiętać o zachowaniu równowagi, balansu pomiędzy nim a troską o nasze samopoczucie. Zdrowa dieta powinna być dla nas źródłem dobrego samopoczucia. Warto pilnować, by nie wieszać poprzeczki zbyt wysoko i nie stawiać sobie zbyt wygórowanych oczekiwań i restrykcyjnych zasad. Trzeba znaleźć równowagę pomiędzy narzucaniem sobie ograniczeń a potrzebami naszego organizmu, inaczej kurczowe trzymanie się obranych zasad może powodować dodatkowy stres i frustrację. Jeśli na przykład lubimy słodycze, jeden słodki deser raz na jakiś czas nie zrujnuje naszego zdrowego odżywiania, a może zdecydowanie poprawić nasz nastrój i być motywacją do dalszego wysiłku. Co ciekawe, badania pokazują, że w sytuacji, kiedy brakuje nam poczucia bezpieczeństwa, chętniej sięgamy po słodkie produkty. Przyjemność związana z jedzeniem produktów słodkich o wysokim indeksie glikemicznym związana jest ze zwiększeniem produkcji insuliny, co usprawnia produkcję neuroprzekaźnika o nazwie serotonina (hormonu szczęścia). Większa ilość tej substancji pomaga zachować dobry nastrój i działa antydepresyjnie.
Nieoceniony wpływ na zdrowie psychiczne poza zdrową dietą ma też regularna aktywność fizyczna. Zwiększa ona uwalnianie endorfin, które łącząc się z receptorami opioidowymi w ośrodkowym układzie nerwowym, działają przeciwbólowo i znacząco podnoszą nasz nastrój. Jednak i tu warto pamiętać o zasadach zachowania równowagi. By być aktywnym fizycznie nie musimy od razu uprawiać sportów wyczynowych, możemy wybrać aktywność która będzie dla nas źródłem satysfakcji a nie przykrym obowiązkiem. Ważne jest, aby była podejmowana regularnie, około 2-3 razy w tygodniu. To pomoże pozbyć się napięcia, zredukować stres oraz zmniejszyć uczucie podenerwowania i rozdrażnienia.
Szukajmy w życiu drobnych przyjemności
Warto również pamiętać, że człowiek to nie tylko ciało, ale także nasza psychika. Zdrowie psychiczne to równowaga pomiędzy dbaniem o potrzeby ciała i umysłu, dlatego też, aby je utrzymać, warto zacząć doceniać małe rzeczy, które sprawiają nam radość i są doskonałym pożywieniem dla naszego umysłu. Czasami uśmiech, dobre słowo czy chwila przyjemności podczas delektowania się smacznym pączkiem czy krewetkami, jest w stanie zdziałać cuda dla naszego samopoczucia i przypomnieć, że radość z życia składa się również z takich krótkich chwil. Są one niezwykle wartościowe, a przeżywane w towarzystwie, w atmosferze otwartości i akceptacji mogą działać jak najlepsze lekarstwo i pomóc cieszyć się zdrowiem psychicznym przez lata.
Kampania „Słodka równowaga”
Celem kampanii jest edukacja w zakresie roli cukru w diecie człowieka oraz pokazanie, że produkty zawierające cukier mogą stanowić element zdrowej i zbilansowanej diety, połączonej z aktywnym trybem życia.
Więcej informacji na www.slodkarownowaga.pl