Kuchnia blisko natury. Borowik szlachetny (Boletus edulis) – poznaj bogactwo zalet oraz wartości odżywczych borowików. Dowiedz się, jak zbierać borowiki i na co zwrócić uwagę przy zakupie grzybów, by zachować maksimum bezpieczeństwa.
Jesienna pora to idealny czas na grzybobranie. Wędrówki po lesie w poszukiwaniu grzybów są niezwykle przyjemne, a powrót do domu z koszem wypełnionym aromatycznymi leśnymi skarbami przynosi wiele satysfakcji i otwiera nowe kulinarne możliwości. Grzybobranie bywa wyjątkowo atrakcyjne, jeśli wśród zebranych grzybów mamy borowiki szlachetne, zwane także prawdziwkami. Są to grzyby szczególnie lubiane i doceniane nie tylko ze względu na wyborny smak oraz leśny aromat. Borowiki uznaje się również za wartościowe ze względu na zawarte w nich bogactwo składników odżywczych.
Spotkanie z borowikiem – kiedy i gdzie?
Borowiki szlachetne możemy zbierać od lipca do listopada. Rosną w zasadzie we wszystkich typach lasów, zarówno liściastych, iglastych jak i mieszanych. Jednak najwięcej znajdziemy ich przy świerkach, sosnach, dębach oraz bukach, gdyż właśnie z tymi gatunkami drzew wchodzą w tzw. mikoryzę. Warto wiedzieć, że mikoryza to swego rodzaju współpraca między grzybem a drzewem, przynoszącą obu stronom korzyści. Dzięki grzybom drzewa są w stanie pobierać więcej substancji odżywczych z gleby, co wpływa pozytywnie na ich zdrowie i wzrost. W zamian grzyby otrzymują produkty fotosyntezy – cukry, których nie są w stanie same wytworzyć.
Borowik atrakcyjny z wyglądu
Borowik szlachetny to prawdziwy arystokrata wśród grzybów. Nawet z wyglądu prezentuje się bardzo dostojnie. Kapelusz i znajdujące się pod kapeluszem rurki oraz trzon młodego borowika są białe lub kremowe. Z wiekiem kapelusz i trzon brązowieją, a rurki stają się zielonkawe. Kapelusz zwykle osiąga średnicę od 5 do 25 centymetrów. Jego skórka jest sucha i matowa. Trzon u starszych okazów wydłuża się i dodatkowo pokrywa jasnobrązową siateczką. Wysokość trzonu zazwyczaj mieści się w granicach od 5 do 20 centymetrów, a grubość trzonu waha się od 2 do 6 centymetrów. Miąższ tego grzyba jest biały – u młodych osobników jędrny i twardy, a u starszych staje się gąbczasty. Po nacięciu kapelusza miąższ zachowuje swój białawy kolor, nie sinieje i nie odbarwia się, jak może mieć to miejsce w przypadku grzybów często mylonych z borowikiem szlachetnym.
Wyjątkowy smak borowika
To właśnie smak borowika szlachetnego sprawia, że jest on tak cenną zdobyczą dla grzybiarza. Intensywny i aromatyczny, a przy tym łagodny i przyjemny i subtelnie orzechowy – po prostu bardzo smaczny! Dzięki tym walorom smakowym borowik szlachetny znajduje wiele zastosowań w kuchni. Do tego jest bardzo uniwersalny i można wykorzystać go na wiele sposobów. Z borowików szlachetnych można przyrządzić wiele prostych domowych dań. Garść prawdziwków podsmażonych na maśle, czy sos grzybowy podany z kaszą – to niezwykle wartościowe, urzekające smakiem i aromatem posiłki, których przygotowanie zajmuje zaledwie kilkanaście minut! Borowik szlachetny nierzadko pojawia się także na wykwintnych przyjęciach, na przykład w postaci gęstych kremów czy oryginalnego carpaccio, przyrządzonego z surowego grzyba oraz wielu innych wybitnych dań i przekąsek.
Borowiki szlachetne dają mnóstwo możliwości kulinarnych. Doskonale nadają się do suszenia, mrożenia i marynowania – mówi Konrad Przepiórka, ekspert polskiej marki Devaldano – od lat dostarczającej na polskie stoły wspaniałe, pełne aromatu grzyby i inne dary lasu oraz pyszne, bliskie naturze przetwory w słoiczkach, o prostych składach. Prawdziwki doskonale znoszą te procesy, bez uszczerbku na aromacie i bez większych strat wartości odżywczych. Dzięki temu smakiem borowika szlachetnego możemy cieszyć się cały rok. Susz z borowików zachowuje piękny leśny zapach i jest doskonałym dodatkiem do tradycyjnego polskiego bigosu czy mięs. Na Boże Narodzenie to właśnie borowiki nadają prawdziwego grzybowego smaku farszom do uszek i pierogów, czy świątecznej zupie grzybowej. – dodaje Konrad Przepiórka z Devaldano.
Borowik pełen wartości
Na temat wartości odżywczych grzybów narosło wiele mitów. Wynikają one przede wszystkim z faktu, iż grzyby w 80% składają się z wody. W związku z tym wiele osób docenia ich wykwintny smak, ale nie uznaje ich składu za wartościowy. Jest to błędne założenie, ponieważ grzyby zawierają wiele wartości odżywczych ważnych dla organizmu człowieka. Borowik szlachetny nie jest tu wyjątkiem. Przede wszystkim zawiera duże ilości białka. Białko w tym grzybie składa się z aminokwasów egzogennych – bardzo dobrze przyswajalnych przez organizm i w związku z tym bardzo cennych! W prawdziwku znajdziemy także węglowodany i kwasy tłuszczowe – te najlepsze dla zdrowia – wielonienasycone. Nie zabraknie także składników mineralnych takich jak fosfor, magnez, żelazo i potas oraz wielu witamin: A, B, C, D, E i PP. Borowik szlachetny niesie także pomoc w odchudzaniu, jest źródłem błonnika, który usprawnia przemianę materii, a przede wszystkim jest niskokaloryczny – 100 g prawdziwka to zaledwie 23 kcal!
Z lasu, sklepu, czy ze straganu?
Nie każdy ma możliwość wybrać się na grzybobranie i własnoręcznie zbierać grzyby. Daleka odległość od terenów leśnych, brak czasu, doświadczenia i znajomości grzybów często uniemożliwiają pozyskiwanie leśnych darów we własnym zakresie. Dodatkowo oczyszczenie oraz przetwarzanie leśnych zbiorów jest niemałym kulinarnym wyzwaniem, wymagającym czasu, cierpliwości i umiejętności. Dotyczy to nie tylko borowików, ale wszystkich innych grzybów, które miewają różne właściwości i potrzebują innych metod obróbki. Zamiast zbierać, czyścić, suszyć i marynować grzyby w domowych warunkach, można śmiało skorzystać z gotowych grzybowych przetworów lub świeżych grzybów dostępnych na rynku.
Kupując grzyby w jakiejkolwiek formie, należy sięgać tylko i wyłącznie po te, które pochodzą ze sprawdzonych i godnych zaufana źródeł – wyjaśnia ekspert marki Devaldano Konrad Przepiórka. Dotyczy to zarówno zakupu grzybów świeżych, jak i przetworzonych. Warto pamiętać, że grzyby trujące zawsze pozostają trujące. Nawet po procesie suszenia zachowują swoje niebezpieczne właściwości, a w suszu odróżnienie obcego rodzaju lub gatunku grzyba jest wyjątkowo trudne.
Dbając więc o własne bezpieczeństwo, należy wybierać przede wszystkim grzyby pakowane, opatrzone etykietami z zestawem potrzebnych informacji na temat producenta, produktu i jego pochodzenia. Grzyby powinny posiadać wymagane atesty, gwarantujące między innymi bezpieczną jakość kontrolowaną przez uprawnionego grzyboznawcę lub klasyfikatora grzybów. – dodaje Konrad Przepiórka z Devaldano
Borowik na co dzień, czy tylko od święta?
Borowik szlachetny to doskonały grzyb jadalny. Zdecydowanie warto zaprosić go na stałe do naszego menu. Po pierwsze, wyjątkowy smak i aromat borowika nada naszej kuchni wyjątkowości. Po drugie, ze względu na skład będzie on wsparciem dla naszej wartościowej i urozmaiconej diety. Po trzecie, mnogość sposobów przechowywania borowika pozwala cieszyć się nim cały rok. Te argumenty przekonują szczególnie, jeśli zależy nam, aby nasze gotowanie było smaczne, oryginalne, różnorodne i bliskie naturze!
Więcej o grzybach, przetworach i owocach lasu na Devaldano.pl
Literatura
1. Zarawska Patrycja „Atlas Grzybów”, Wydawnictwo SBM, Warszawa (2013)
2. Pilat Albert Dr „Mały atlas grzybów“, PWRiL; Warszawa (1978)
